Eğitimini aldığınız mesleği mi yapıyorsunuz?

Bazı insanlara ne iş yaptığını sorduğunuzda belirgin bir cevap alabilirsiniz, “doktorum, eczacıyım, grafikerim” gibi… Kimilerinin cevapları ise daha anlaşılmaz olabilir. Biri size “esnafım ya da serbest meslek sahibiyim” dediğinde kafanızda net bir iş şekli belirmez. Hatta bazen yaptığı işi saklamak için bile insanların bu tür tanımları kullandıklarını duymuşsunuzdur. Esasında ülkemiz eğitimini aldığımız işleri ne yazık ki tam anlamıyla yap(a)madığımız bir yer. Çünkü bazı üniversitelerin sadece diploma vermek için faaliyet gösterdiklerini ve öğrencileri birer müşteri gibi gördüklerini söylemek sanırım yanlış olmaz. Bu arz talep ilişkisinde sanırım pek çok aile gayet memnun. En azından “çocuğumun nereye gittiğini biliyorum” diye düşünüyorlardır kim bilir.

Geçtiğimiz günlerde üniversite sınavı yapıldı. Neredeyse her sene değişen sistemsel sorunlardan dolayı öğrencilerin çektiği büyük sıkıntıyı gözlemliyorum. Milyonlarca kişinin yarıştığı bu sınavda gerçekten çok az kişi severek ve isteyerek seçtiği bölümlerde okuma şansını yakalıyor. Okuma şansını yakalayanların ise, üniversite bittikten sonra aynı şansı iş bulma ve eğitimini aldığı konuda çalışmak için değerlendiremedikleri birçok araştırma sonucunda ortaya çıkıyor.
Yenibiris.com internet sitesi de bu konuda bir araştırma yaptırmış. Araştırmaya göre katılımcıların yarıdan fazlası (yüzde 54), eğitimini aldığı meslekte çalışmıyor. Bu araştırma Türkiye temsili 14 şehirde (İstanbul, Tekirdağ, Bursa, Kocaeli, İzmir, Aydın, Ankara, Kayseri, Antalya, Adana, Samsun, Trabzon, Erzurum, Gaziantep) AB, C1 ve C2 SES gruplarından 18-44 yaş arası toplam 1232 kişiyle yapılmış.
Çalışmada erkeklerin yüzde 56’sı, kadınların ise yüzde 51’i eğitimini aldıkları meslekte çalışmadıklarını söylüyor. Bu kişilere işlerinden memnun olup olmadıkları sorulduğunda, yüzde 76’sının kararsız ya da memnuniyetsiz olduğu, memnun olduğunu söyleyenlerin ise yüzde 24’te kaldığı görülüyor. Erkekler işlerinden daha çok memnun değilken, kadınların daha memnun olduğu da ortaya çıkıyor. Eğitimini aldıkları meslekte çalışanların oranı ise yüzde 46. 2008 yılında yapılan araştırmada elde edilen oran olan yüzde 44’le karşılaştırıldığında eğitimini aldığı meslekte çalışma oranının çok değişmediği görülüyor.

Bu araştırma sonuçlarını incelerken ve hazır seçimler yaklaşıyorken politikacılar aklıma takıldı. “Politikacılar ne iş yapar?” diye bakındım, daha önceki seçimleri inceledim. Hukukçular, öğretim üyeleri, doktorlar, mühendisler, gazeteciler, mimarlar, diplomatlar, memurlar, emekli subaylar ve daha pek çok meslek kolundan milletvekilleri var. Bunların dışında işadamları, yöneticiler, bürokratlar ve sporcularda var tabi. Yani işsiz güçsüz, mesleksiz pek kimse yok gibi. Bunları yazarken neredeyse birkaç yılda bir tekrarlanan bir araştırma daha aklıma geldi. En çok hangi meslek grubuna güvenirsiniz diye… 20 meslek tanımı yapılmış. En çok güvenilenleri tahmin edersiniz, ben size son sırayı söyleyeyim. Ama yok, onu zaten tahmin ettiniz bile!