Logolara tak(ıl)dım

Birkaç sene önce IBM üst düzey yetkilileri ile bir toplantıda beraberdik. Lafı nasıl dönüp dolaştırdıysam IBM’in logosunu konuşmaya başladık. IBM’in logosunun çok klasik, eski, hatta eskimiş olduğunu söyledim. O zamanki genel müdürü bu sözlerimden pek memnun olmadı ve o logonun neler ifade ettiğini IBM’in büyüklüğünü ve daha pek çok şeyi anlatmaya çalıştı. Konuşması bittiğinde ben hala IBM’in logosunun “eski” olduğu fikrimi koruyordum. Aradan birkaç yıl geçti. Hala fikrim değişmedi ve bekliyorum. Neyi mi? IBM’in logosunu ne zaman değiştireceğini…

IBM gibi bir markanın logosunu değiştirmesinin yüksek bir mali yük getirebileceğini tahmin edebiliyorum. Ancak marka değeri 65 milyar dolar civarında olan bir şirketin günümüz dinamiklerini göz önüne alarak daha rekabetçi bir yaklaşım geliştirmesi gerektiğini düşünüyorum.

Son üç logosunu 1947, 1956 ve 1972 yıllarında değiştiren IBM, 2010 yılı içerisinde logosunu değiştirir mi bilemem. Ancak pek çok şirket logo değişimi konusunda farklı yaklaşımlar geliştiriyor. Günümüze ulaşan pek çok bilindik ve büyük markanın logosu çoğu zaman defalarca değişmiş.

Örneğin, Kodak’ın 1971`de tasarlanan ve 1987`de ufak çapta güncellenen logosu 2008’de yenilendi ve daha sade bir görünüme kavuştu. Kuruluşundan günümüze kadar en az 6-7 kez logo değiştiren Kodak, halen en çok bilinen ve hatırlanan markalar arasında.

Bir logo neler anlatır? Kodak’ın 2008 yılında değişen logosu ile ilgili şu açıklama yapılmıştı:
“Böylesine canlı ve kalabalık bir ortamda markayı temsil etmek için kullanılan sembollerin sayısını azaltmak gerekiyor. Kimi firmalar bir sembol, kimileri de bir sözcük seçiyor. Ama hepsi de tek bir kimliği benimsiyor. Kodak’ın yeni logosu da son derece sade… Hem geçmişimizi onurlandırıyor, hem de geleceğimizi tanımlıyor. Kırmızı ve Sarıdan vazgeçmiyor Kodak’ın yeni logosu, radikal bir değişiklik içermiyor; çünkü şirket, hem kendisi hem de müşterileri için değerli olan geçmişini tamamen kaybetmek istemiyor. Renkler aynı kalırken, kırmızı Kodak yazısı, yeni ve davetkar biçimlerde çizilen sarı çizgilerle çevreleniyor. Yeni logo eski “K” sembolünden daha fazla esneklik sunuyor. Kurumsal çevrelere, tüketicilere ya da ticari ortamlara yönelik kullanılmasına bağlı olarak, kırmızı Kodak yazısı ve sarı renk, farklı biçimlerde bir araya getiriliyor. Yeni Kodak logosu, 8 ayda ortaya çıktı. Bu süreçte, değişik tiplerde logolar denendi; farklı ekiplere logo hazırlatıldı ve kapsamlı tüketici araştırmaları yapıldı. Sonunda, 1930’lu yıllardan bu yana Kodak kimliğinin temelini oluşturan kırmızı Kodak yazısının geliştirilmesine karar verildi.”

Dünyanın önde gelen teknoloji şirketlerinden Xerox, tarihinin en büyük kurumsal kimlik değişimine imza atarak 40 yıllık logosunu 2008 yılı başında değiştirdi. Bugüne kadar mevcut logo üzerinde ufak oynama ve eklemeler yapan Xerox, logosunu font karakterinden görünüşüne tam anlamıyla yeniledi. Tarihi sıra dışı buluşlar üzerine kurulu Xerox’un yeni logosu, küçükten büyüğe tüm işletmelerin ihtiyacını karşılayan bugünün müşteri odaklı çalışma anlayışını yansıtmak için tasarlandı.

Xerox’un yeni logosu, “Yumuşak ve yuvarlak hatlı küçük harflerle koyu kırmızı renkle yazılmış Xerox kelimesi ve üzerinde yatık X harfi olan bir küreden oluşuyor. Xerox kelimesinin yanında yer alan küre formunun içindeki yatay olarak esnetilmiş X harfi, tüm dünyayı birbirine dijital ağlarla bağlayan günümüz teknolojisini ve Xerox’un müşterilerine, iş ortaklarına, endüstriye ve inovasyona bağlılığını ifade ediyor.”
Yeni logoyu tasarlayan Interbrand şirketi, Xerox’un eski logosunu resmi ve teknik bulduğunu ve yeni medya ortamına uygun olmadığını vurguluyor. Interbrand şirketi yeni logonun daha az teknik, daha çok insani ve modern öğeler içerdiğini ve özellikle yatık X harfi ile çevrelenmiş kürenin ise Xerox’u internet ortamında temsil edeceğini belirtiyor.

Ülkemizden de bir örnek verelim. Logosunu değiştirmiş en çok bilinen markalardan biri Arçelik… 2002 yılında 40 yıllık logosunu değiştirdiğinde eski logosu en çok bilinenler arasında yer alıyordu. Arçelik’in yeni logosunu, ünlü grafik sanatçısı Ivan Chermayeff tasarladı. Yeni logo, aylar süren bir çalışma sonucu finale kalan 4 alternatif arasından seçilmişti.
Yeni logo açıklandığında Arçelik’ten yapılan açıklamaya göre, Mobil, Xerox, PanAm, NBC gibi dünyanın en büyük markalarının logolarını da tasarlayan Chermayeff, 1932 Londra doğumlu. Dünyada yüzden fazla logoya imzasını atan Rus asıllı Chermayeff’le, Türkiye ilk defa 1987 yılında tasarladığı Koç logosuyla tanıştı. 2000’li yılların yeni tüketicisi profiline hitap etmek üzere tasarlanan yeni logo, dünya şirketi Arçelik’i yansıtmak için hazırlandı.

Fabrika ağırlığıyla duran, büyük harfli, sert, sanayici eski Arçelik logosu yerini yenisine bıraktığında bir hayli ses getirmişti. 40 yıllık logo değişir mi diyenler, yeni logoyu çok basit, sıradan bulanlar, zamanla sevilir ve alışılır diyenler uzun süre gündemde kalmıştı.
Yeni Arçelik’in logosu ile ilgili söylenenler ise şöyleydi: “Müşteri beklentilerine göre şekil alabilme gücünü, esnekliğini ve kararlılığını gösteriyor. Dönüşümün ve yeni bir sayfanın simgesi... Bu dörtgende, gülen müşteri ve şekil alan çelik gizli… Yeni Arçelik ambleminin rengi Arçelik’in her zamanki sıcak, samimi kırmızısı. Yeni Arçelik logosu küçük harfli, geleceğe doğru eğimli. Yeni Arçelik, müşterisiyle küçük harfle konuşuyor.”

Zaman içerisinde logolarını değiştiren firmalardan bazı örnekler...